โรคภูมิแพ้** (Allergy) เป็นภาวะที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมีการตอบสนองต่อสารที่ไม่มีอันตรายต่อร่างกายในคนทั่วไป แต่ในคนที่มีภูมิแพ้ ระบบภูมิคุ้มกันจะมองว่าสารเหล่านั้นเป็นศัตรู และทำให้เกิดการตอบสนองที่เกินกว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น คัน จาม น้ำมูกไหล หายใจไม่สะดวก ผื่นขึ้น หรือแม้กระทั่งอาการรุนแรงถึงขั้นอันตรายถึงชีวิต
ประเภทของภูมิแพ้
- ภูมิแพ้จากอาหาร: เกิดจากการแพ้อาหารบางประเภท เช่น นมวัว ถั่วลิสง อาหารทะเล ผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เป็นต้น อาการแพ้อาหารอาจเริ่มตั้งแต่ผื่นขึ้น คัน บวม หายใจไม่ออก จนถึงขั้นช็อก (anaphylaxis)
- ภูมิแพ้ทางเดินหายใจ: เกิดจากการสูดดมสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่น เกสรดอกไม้ เชื้อรา ขนสัตว์ อาการแพ้ทางเดินหายใจอาจรวมถึงการจาม น้ำมูกไหล คัดจมูก และหายใจลำบาก
- ภูมิแพ้ทางผิวหนัง: มักเกิดจากการสัมผัสสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง เช่น น้ำยาล้างจาน สบู่ โลหะบางชนิด น้ำหอม อาการที่พบบ่อยคือ ผื่นคัน ผิวหนังแดง และบวม
- ภูมิแพ้จากยา: เกิดจากการตอบสนองของร่างกายต่อยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาแก้ปวด ซึ่งอาจทำให้เกิดผื่น อาการหายใจลำบาก หรือในบางกรณีอาจทำให้เกิดอาการช็อก
การดูแลตัวเองในกรณีที่ไม่จำเป็นต้องไปพบแพทย์:
- การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้: หากทราบว่าตนเองแพ้สิ่งใด ควรหลีกเลี่ยงสิ่งนั้น เช่น หากแพ้ฝุ่น ควรทำความสะอาดบ้านให้ปราศจากฝุ่น หรือหากแพ้อาหาร ก็ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่ก่อให้เกิดอาการแพ้
- การใช้ยาแก้แพ้ที่หาซื้อได้ตามร้านขายยา: ยาแก้แพ้ชนิดต่าง ๆ เช่น ยาในกลุ่ม antihistamines สามารถช่วยบรรเทาอาการแพ้ที่ไม่รุนแรง เช่น คัน น้ำมูกไหล หรือจาม โดยไม่จำเป็นต้องไปพบแพทย์
- การดูแลสุขภาพทั่วไป: การออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่ดี และพักผ่อนให้เพียงพอจะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันและลดความรุนแรงของอาการแพ้
การดูแลที่ควรพบแพทย์:
- อาการแพ้รุนแรง: หากมีอาการแพ้รุนแรง เช่น หายใจไม่ออก บวมที่หน้า ริมฝีปาก หรือลิ้น หรือเกิดอาการช็อก ต้องรีบพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นอาการที่อันตรายถึงชีวิตได้
- อาการแพ้ที่ไม่สามารถควบคุมได้ด้วยตัวเอง: หากท่านใช้ยาแก้แพ้แล้วแต่อาการยังคงอยู่หรือแย่ลง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม
- อาการแพ้ที่ไม่ทราบสาเหตุ: หากไม่สามารถระบุสาเหตุของการแพ้ได้ ควรพบแพทย์เพื่อทำการทดสอบภูมิแพ้ (allergy testing) เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง และวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
โดยรวม เครื่องช่วยฟังต้องใส่กี่ข้าง การดูแลตนเองเมื่อเกิดอาการภูมิแพ้ที่ไม่รุนแรงเป็นสิ่งที่สามารถทำได้ แต่หากอาการแพ้มีความรุนแรงหรือไม่สามารถควบคุมได้ ควรพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมและปลอดภัย