ยาดมนั้นเป็นสารระเหยเข้าสู่ร่างกายผ่านทางช่องจมูกเพื่อที่จะช่วยรักษาและอาการบรรเทาอาการผิดปกติในระบบทางเดินหายใจและระบบประสาทเป็นยาใช้แต่ภายนอก ในหลอดนั้นใช้ได้ทั้งดมและทา
ยาดมนั้นใช้กับการบรรเทาอาการที่เป็นหวัด คัดจมูกหน้ามืดตาลาย วิงเวียนศีรษะ กำลังเป็นที่นิยมในด้านการผ่อนคลายด้วยกลิ่นบำบัด ทั้งในหมู่คนยุคใหม่และผู้ใหญ่ สาเหตุเนื่องมาจากการที่เรานั้นรู้สึกว่าวิงเวียนหัวมีอาการที่จะเป็นลม คลื่นไส้อาเจียน
คุณประโยชน์ของยาดม องค์ประกอบนั้นหลักเมนทอล เรียกว่า เกล็ดสะระแหน่ การบูรและพิมเสน ซึ่งรวมไปถึงน้ำมันหอมระเหยเหล่านี้จะทำให้รู้สึกเย็นในโพรงจมูก รู้สึกสดชื่น ตื่นตัวได้บ้าง
เมนทอลหรือเกล็ดสะระแหน่ มีลักษณะเป็นผลึกสีขาวมีกลิ่นหอมเย็น มีอยู่ในน้ำหอมระเหยที่ได้จากใบมิ้นต์หรือที่เรียกว่าใบสะระแหน่ฝรั่ง มีประโยชน์ในการขับลมมักใช้แต่งกลิ่น และรสยาเช่น ยาเคลือบกระเพาะอาหาร มีฤทธิ์เป็นยาชาเฉพาะที่อย่างอ่อนๆ ลดการบวม ของหลอดเลือด ที่จมูก และลดอาการปวด สารนี้เมื่อสัมผัสกับผิวหนังทำให้รู้สึกเย็น
การบูร มีลักษณะเป็นเกล็ดมันวาว สีขาว มีกลิ่นที่หอมแบบเย็นเดิมสกัดจากต้นการบูรแต่ปัจจุบัน เป็นสารสังเคราะห์เนื่องจากทำได้ง่าย ราคาถูกกว่าสกัดจากพืช การบูรถูกดูดซึมทางผิวหนังได้ดี และรู้สึกเย็นเมื่อสัมผัสกับผิว หนังเช่นเดียวกับเมนทอล มีฤทธิ์เป็นยาชาและต้านจุลินทรีย์อย่างอ่อนๆใช้ทาเฉพาะที่แก้เคล็ดบวม เช่นแมลงสัตว์กัดต่อย และโรคผิวหนัง
พิมเสน มีลักษณะเป็นเกล็ดเล็กๆ แบนๆ สีขาวขุน กลิ่นหอมเย็น พิมเสนบริสุทธิ์รูปร่างเป็นหกเหลี่ยม ได้จากการนำการบูรมาหุงกับยาอื่น แต่ปัจจุบัน ถ้าเป็นของแท้จากธรรมชาติจะไม่กัดลิ้นแต่จะทำให้เย็นปากคอ
ประโยชน์ทางยา ใช้สูดดมแก้ลมวิงเวียน ทาภายนอกแก้เคล็ดขัดยอก แต่อาจจะเป็นอันตรายหากสูดดมเนื่องจากสารนี้ทำให้เกิดอาการระคายเคืองบริเวณทางเดินหายใจ นอกจากนี้สารนี้ยังช่วยมีฤทธิ์ระบบประสาทส่วนกลาง
ข้อพึงระวัง และการใช่ยาดมที่ถูกต้อง
- การที่เรานั้นสูดดมบ่อยๆนั้นจะทำให้เหยื่อในโพรงจมูกนั้นเกิดอาการระคายเคืองจึงทำให้ทางเดินเมื่อเรานั้นสูดดมเข้าไปและอาจจะทำให้ปอดอักเสบ
- การที่เรานั้นสูดดมแบบว่าใกล้ๆแต่ว่าไม่ใช่เป็นกานสัมผัสจมูกโดยตรง
- ไม่ควรเอาหลอดยาดมนั้นเข้าไปคาที่จมูกเพราะว่าสารบางตัวนั้นจะระคายเคืองเมื่อเรานั้นเอาไปสัมผัส
- ควรหลีกเลี่ยงการใช้หลอดยาดมที่สัมผัสจมูกผู้อื่นแล้ว เพราะอาจทำให้ติดเชื้อได้
- ยาสูดดมนี้อาจเกิดอันตรายกับเด็กดังนั้นควรเก็บรักษาไว้ให้ห่างมือเด็ก
สนับสนุนโดย ชุดตรวจ hiv